طراحی مدل آمادگی نظام سلامت ایران در برابر پدیده ریزگردها

محقق: کیومرث اله بخشی

تیم هدایت‌کننده: رضا خانی جزنی، زهره قمیان، داود خراسانی زواره، حمیدرضا خانکه        سال دفاع: 1397

خلاصه پژوهش:  ریزگردها یا طوفان‌های گردوغبار جزء مخاطرات طبیعی تهدیدکننده سلامت جامعه در سطح جهان، منطقه و ایران می‌باشند. پژوهش حاضر به روش سه مرحله‌ای والکر و اوانت طراحی گردید. جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبه با 21 نفر از افراد کلیدی و صاحب‌تجربه و همچنین مردم متأثر از طوفان‌های گردوغبار در استان خوزستان انجام شد. طبقه مرکزی در مدل پارادایمی اولیه نبود پارادایم آمادگی چندبعدی می‌باشد که بر اساس آن نظریه زمینه ای ضرورت کسب پارادایم آمادگی چندبعدی ارائه گردید. مدل پیشنهادی نهایی حاصل شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر آمادگی نظام سلامت ایران در برابر طوفان‌های گردوغبار (شامل شناسایی مخاطره، ارزیابی خطر، کسب و توسعه دانش، عناصر سازمانی، منابع، پایش و ارزشیابی) و در ارتباط با مفاهیم سلامت، انسان و محیط و همچنین در تعامل با لزوم کسب آمادگی جامع در برابر طوفان‌های گردوغبار در سطوح مختلف سیاست‌گذاران ملی، مدیران اجرایی و مردم می‌باشد. در پیرامون این مدل نیز راهکارهای عملیاتی (شامل ارزیابی خطر، مدیریت سازمانی، مدیریت دانش، توسعه منابع، پایش و ارزشیابی) قرار دارند.

پیام مدیریتی:  سیاست‌گذاران سلامت می‌توانند با برنامه‌ریزی‌های آمادگی بلندمدت مبتنی بر نقشه‌های خطر و شناخت بار بیماری و ابعاد مختلف طوفان‌های گردوغبار، طراحی دستورالعمل‌های بومی آمادگی نظام سلامت ایران در برابر این مخاطره، طراحی شبکه‌های تحقیقاتی بین‌رشته‌ای، تدوین برنامه برخورداری از فناوری‌های پیشرفته سامانه هشدار اولیه جهت ارتقای آمادگی نظام سلامت اقدام نمایند. همچنین تأمین منابع، توجه جدی سیاست‌گذاران به آمادگی جامعه‌محور، تدوین استانداردهای جدید و بومی کنترل کیفیت هوا، تدوین تفاهم‌نامه‌های سلامتی منطقه‌ای، تمرکز بر شناخت نقش باور و نگرش مردم و مسئولین در ارتقا آمادگی جزء استراتژی‌های دیگر می‌باشند. از سوی دیگر برگزاری منظم تمرین، توسعه آموزش‌های عمومی و تخصصی و ایمن ساختن ساختمان‌ها در برابر طوفان‌های گردوغبار پیشنهاد می‌شود.

سؤال‌های مدیریتی: 

1. آیا سیاست‌گذاران سلامت به برنامه‌ریزی‌های آمادگی بلندمدت مبتنی بر نقشه‌های خطر و شناخت بار بیماری و ابعاد مختلف طوفان‌های گردوغبار توجه نموده‌اند؟
2. آیا دستورالعمل‌های بومی آمادگی نظام سلامت ایران در برابر طوفان‌های گردوغبار طراحی‌شده‌اند؟
3. آیا به موضوع طراحی شبکه‌های تحقیقاتی بین‌رشته‌ای در خصوص طوفان‌های گردوغبار تمرکز شده است؟
4. آیا برنامه برخورداری از فناوری‌های پیشرفته سامانه هشدار اولیه جهت ارتقای آمادگی نظام سلامت تدوین ‌شده است؟
5. آیا منابع لازم (مالی، نیروی انسانی، تجهیزات و مواد دارویی، زیرساخت‌های فیزیکی، فناوری‌های اطلاعاتی) تخصیص داده شده است؟
6. آیا سیاست‌گذاران به آمادگی جامعه‌محور توجه جدی دارند؟
7. آیا استانداردهای جدید و بومی کنترل کیفیت هوا تدوین شده است؟
8. آیا تدوین تفاهم‌نامه‌های سلامتی منطقه‌ای به‌طورجدی مورد توجه است؟
9. آیا بر شناخت نقش باور و نگرش مردم و مسئولین در ارتقا آمادگی نظام سلامت در برابر طوفان‌های گردوغبار تمرکز شده است؟
10. آیا تمرین‌های منظم آمادگی نظام سلامت در برابر طوفان‌های گردوغبار برگزار شده است؟
11. آیا آموزش‌های عمومی و تخصصی آمادگی نظام سلامت در برابر طوفان‌های گردوغبار توسعه مناسبی یافته است؟
12. آیا ایمن ساختن ساختمان‌ها در برابر طوفان‌های گردوغبار در دستور کار متولیان مربوطه بوده است؟

لینک دسترسی به خلاصه پایان‌نامه:

http://thesis.research.ac.ir/

https://civilica.com/doc/929307 /

دسترسی به متن پایان‌نامه: کتابخانه دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

اطلاعات تماس:         allahbakhshi@sina.tums.ac.ir

لغات کلیدی: آمادگی؛ نظام سلامت؛ ایران؛ طوفان گردوغبار؛ تغییر اقلیم؛ مدل؛ نظریه زمینه ای