طراحی الگوی درک خطر بلایای طبیعی مردم ایران

محقق: عزت صمدی پور

تیم هدایت کننده: سیدحسام سیدین                                                                                    سال دفاع: 1397

 خلاصه پژوهش: درک خطر عمومی به معنای خرد جمعی فهم مخاطرات، مواجهه و خطر در جامعه است که به‌وسیله استدلال شهودی (بصیرت) به وجود می‌آید. تصمیمات اتخاذشده در زمان حوادث و بلایا، به‌وسیله‌ی میزان درک خطرِ جامعه‌ی تحت تأثیر و سیاست‌گذاران هدایت می‌شوند. نتایج مطالعات نشان می‌دهد درک خطر در جوامع و فرهنگ‌های مختلف متفاوت است. ازآنجایی‌که ایران به لحاظ واقع‌شدن در منطقه بلاخیز، هرساله با بلایای طبیعی متعدد و خسارات جانی و مالی فراوانی روبرو است لذا مطالعه حاضر باهدف ارائه الگوی درک خطر بلایای طبیعی مردم ایران انجام شد. این مطالعه طی دو مرحله شامل مطالعه کیفی با رویکرد نظریه زمینه ای و تکنیک دلفی انجام شد. یافته‌های مطالعه از بین 1327 کد اولیه در سه بخش مفاهیم، زمینه و فرایند استخراج گردید. بخش مفاهیم از دوطبقه‌ی ساختار و عوامل کاهنده درک خطر شکل گرفت. بخش زمینه، از طبقه اصلی درک خطر در بستر عقل، علم و اعتقاد نمایان شد و بخش فرایند، از دوطبقه‌ی راهبردهای درک خطر و پیامدهای درک خطر شکل گرفت. ساختار درک خطر متشکل از پنج جزء اختیار، اراده، احساس و شناخت و عوامل تأثیرگذار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در سه لایه (درونی، میانی و بیرونی) بود. این ساختار پنج‌گانه با پنج عامل کاهنده، خطای درکی، تجربه منفی، اعتقادات منفی، عدم پذیرش و عوامل نهادی، تهدید می‌شوند. راهبردهای آموزشی، فرهنگی و سازمانی روش‌های ارتقای درک خطر بلایای طبیعی بودند. همچنین پیامدهای هفت‌گانه درک خطر مشتمل بر اقدام درست، ایجاد حس مالکیت خطر، نگرانی معقول از خطر، فهمیدن خطر واقعی، جهت‌گیری صحیح اجتماعی- اقتصادی، کاهش هزینه‌های آسیب و تاب‌آوری بودند.

پیام مدیریتی: مدل درک خطر بلایای طبیعی در چهار مرحله مدیریت بلایا تبیین گردید. در مرحله کاهش آسیب با تقویت بستر عقلانی، علمی و اعتقادی در جامعه موجب تاب آوری و کاهش آسیب جامعه و در مرحله آمادگی با اجرای راهبردهای ارتقاء موجب جهت گیری صحیح اجتماعی- اقتصادی و در مرحله پاسخ با کنترل کاهنده های درک خطر موجب فهم واقعی و ایجاد نگرانی معقول از خطر و در مرحله بازیابی با تقویت ساختار درک خطر باعث اقدام درست شده که به کاهش خطر  بلایای طبیعی در آینده کمک می کند. الگوی درک خطر بلایای مردم ایران، چارچوبی مدون برای برنامه‌ریزی، اجرا، ارزیابی و ارزشیابی اقدامات کاهش خطر را فراهم نموده که با بهره‌گیری از آن می‌توان به کاهش هزینه‌های آسیب و تاب‌آوری جامعه نائل گردید.

سوال مدیریتی:

• آیا اجزای الگوی درک خطر مردم ایران در برنامه ریزی های پیشگیری و کاهش خطر بلایا در سطوح مختلف مدنظر قرار می گیرد؟

لینک دسترسی به خلاصه پایان نامه:   Thesis.research.ac.ir

دسترسی به متن پایان نامه: کتابخانه دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران

اطلاعات تماس:  samadipourez@gmail.com

لغات کلیدی: درک خطر، بلایا، الگو، ایران