طراحی الگوی پاسخ به بلایای انسان ساخت: نشت نفت به منابع آبی در ایران
محقق: گلرخ عتیقه چیان
تیم هدایت کننده: محمدرضا ملکی، آیدین آرین خصال، کتایون جهانگیری سال دفاع: 1395
خلاصه پژوهش: آب شیرین منبع ارزشمند و کمیابی محسوب میشود. آلودگي آب شيرين با مواد نفتي به عنوان يكي از انواع آلودگي شيميايي است که ماهیت پیچیده ای دارد. با توجه به حوادث اخیر نشت نفت در کشورمان و احتمال بالای وقوع مجدد چنین حوادثی در منابع آب شیرین به دلیل قدیمی بودن لوله های انتقال و یا خطاهای انسانی، وجود الگوی پاسخ به چنین حوادثی ضروریست. بنابراین هدف از این پژوهش، ارائه الگوی پاسخ به حوادث ناشی از نشت مواد نفتی به آبهای شیرین در ایران بود. هشدار سریع، برنامهریزی، ارزیابی، انتخاب روش پاکسازی، نحوه فرماندهی، ارکان تیم پاسخ، مستندسازی، مشارکت سایر نهادها، تجهیزات و ملزومات، اطلاعرسانی و ارتباطات اجزای شناخته شده در الگوی طراحی شده بودند. با استفاده از اجزای شناخته شده در این الگو، میتوان برای افزایش میزان آمادگی سازمانها برای پاسخ به چنین حوادثی برنامهریزی نمود و علاوه بر آن، برنامهریزی، آموزش، تمرین و سناریونویسی در خصوص حوادث نشت نفت در استانداریها، شرکتهای آب منطقهای و آب و فاضلاب، شرکتهای خطوط لوله و مخابرات، شرکتهای پخش فرآوردههای نفتی و دانشگاههای علوم پزشکی را انجام داد.
پیام مدیریتی: هر چه سرمایهگذاری در فازهای قبل از سانحه بیشتر صورت پذیرد، احتمال رخداد چنین سوانحی کمتر و در صورت رخداد، آمادگی برای پاسخ بیشتر میشود. همچنین صرف هزینههای کلان برای پاسخهای پیچیده به چنین سوانحی کمتر خواهد شد. بنابراین توجه به برنامههای کاهش خطر و ایجاد آمادگی از ضروریات محسوب میگردد. در همین راستا ارزیابی ریسک پروژهها و بازرسیهای دورهای برای پیشگیری از بروز سوانح ضروریست.
سوال های مدیریتی:
- آیا سامانه های شناسایی و کشف نشت نفت و سامانه های هشدار سریع توسط شرکت نفت و سازمان آب منطقه ای خریداری و در مکان مناسب نصب شده است؟
- آیا سیستمی برای ارزیابی سریع ابعاد و اثرات سانحه نشت نفت طراحی شده است و با این سیستم می توان به درستی نیازسنجی نمود؟
- آیا انواع روش های پاکسازی نفت از سطح رودخانه و از تصفیه خانه آب شناسایی شده و بهترین روش های پاکسازی انتخاب شده و وسایل و تجهیزات مرتبط با آنها خریداری شده است؟
- آیا نحوه فرماندهی در چنین حوادثی در منطقه شما تعیین شده است؟ رویکردهای فرماندهی و سطوح فرماندهی چگونه است؟ آیا در چنین حوادثی از رویکرد فرماندهی یکپارچه استفاده می شود؟
- آیا ارکان تیم پاسخ به خوبی تعیین شده اند و وظایف همه نهادهای مسئول حادثه مشخص شده و در اختیار ایشان قرار گرفته است؟
- آیا نحوه مستندسازی سازی اعم از چگونگی ثبت، نگهداری و انتشار مستندات مربوط به حوادث نشت نفت مشخص گردیده است؟
- آیا نحوه مشارکت نهادهای دولتی و غیر دولتی اعم از سازمان های مردم نهاد، موسسات آموزشی و پژوهشی در این حوادث مشخص شده است؟
- آیا نحوه چیدمان و نگهداشت تجهیزات و ملزومات در صحنه حادثه نشت نفت مشخص است؟
- آیا رویکردها، محتوا و شیوه های اطلاعرسانی حوادث نشت نفت به مردم مشخص شده است؟
- آیا نحوه ارتباطات درون سازمانی و برون سازمانی در پاسخ به حوادث نشت نفت مشخص شده است؟
لینک دسترسی به مقاله پایان نامه: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27698608/
دسترسی به متن پایان نامه: کتابخانه دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران
اطلاعات تماس: atighechian@mng.mui.ac.ir
لغات کلیدی: نشت نفت، پاسخ، بلایا، بلایای انسان ساخت، منابع آبی، ایران