طراحی مدل زنجیره فرماندهی نظام سلامت در بلایا و فوریت ها در ایران

محقق: علی نصیری

تیم هدایت کننده: آیدین آرین خصال                                                                                               سال دفاع: 1398

خلاصه پژوهش: یکی از مهمترین عوامل موفقیت در پاسخ به بلایا، سازماندهی کارآمد؛ و محور اصلی سازماندهی، فرماندهی است. از آنجا که سلامت، مهمترین مطالبۀ مردم در زمان وقوع بلایاست، نظام سلامت باید بتواند در کوتاه‎ترین زمان، بیشترین خدمت را به بیشترین افراد ارائه دهد. در کشور ما تاکنون مطالعۀ جامعی جهت بررسی نحوۀ اعمال فرماندهی نظام سلامت در بلایا و فوریت‎ها انجام نشده است؛ لذا جهت برطرف کردن این خلأ پژوهشی و عملیاتی و با اتکا به تجارب جهانی و ملی، هدف مطالعه حاضر، طراحی مدل فرآیند زنجیرۀ فرماندهی نظام سلامت در بلایا و فوریت‎ها در ایران و نیز ارائه مدل توصیه‎ای جهت رفع مشکلات موجود در این حوزه است. پژوهش حاضر، در سه مرحله‎ با رویکرد کیفی انجام پذیرفت که عبارت بودند از  مطالعۀ تطبیقی در قالب تحلیل محتوای ماتریس محقق‎ساخت ، مطالعه کیفی به روش نظریۀ بسترزاد، ارائه مدل و اعتبارسنجی آن. در مرحلۀ اول، مقایسه‎ زنجیرۀ فرماندهی در کشورهای ایران، ژاپن، هند، ترکیه، آفریقای جنوبی، ایتالیا، سوئد، آمریکا، هائیتی و استرالیا نشان داد که مدیریت بحران باید زیر نظر مستقیم عالی‎ترین مقام اجرایی کشور و با رعایت سطح‎بندی حوادث، مشارکت همۀ دستگاه‏های مسئول، فرماندهی واحد و منسجم و در حد امکان توسط فرماندهان محلی انجام شود. یافته‎های مطالعۀ کیفی در قالب پنج مضمون شامل زنجیره‎های فرماندهی متعدد و ناهماهنگ (مشکل اصلی)؛ نظام سلامت غیرتاب‎آور (عوامل زمینه‎ای)؛ فرماندهی اقتضایی (راهبردهای واکنشی)؛ پاسخ غیرنظام‎مند (پیامد)؛ زنجیرۀ فرماندهی یکپارچه و تاب‎آور (راهکار) و ترسیم روابط بین این مضامین موجب ارائه مدل مفهومی فرآیند زنجیرۀ فرماندهی نظام سلامت در بلایا و فوریت‎ها گردید. همچنین، جهت ارائه راهکار، با ادغام سازمان‎های پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در همۀ سطوح، شکل‎گیری معاونت «مدیریت بحران و پدافند‌غیرعامل» در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نیز سطوح منطقه‎ای و محلی، به منظور شکل‎دهی زنجیرۀ واحد فرماندهی سلامت در بلایا و فوریت‎ها، بهره‎گیری مرکز هدایت عملیات از نظام یکپارچه مدیریت اطلاعات سلامت، ساختار ویژه برای پایتخت، تفویض اختیار و فرماندهی غیرمتمرکزِ محلی؛ مدل توصیه‎ای زنجیرۀ فرماندهی سلامت در سطوح ملی، قطب، دانشگاه علوم پزشکی، شبکه و صحنۀ حادثه طراحی شد.

پیام مدیریتی: نظام سلامت ایران برای پاسخ مؤثر به بلایا و فوریت‎ها نیاز به شکل‎گیری زنجیرۀ فرماندهی واحد و هماهنگ با اتکا به فرماندهی مبتنی بر دانش روز، غیرمتمرکز و متناسب با سطح حادثه در عین نظارت سطوح بالاتر دارد. این مهم، در بستری از تاب‎آوری نظام سلامت تحقق یافته، از شکل‎گیری فرماندهی اقتضایی بر مبنای سلایق و روابط شخصی پیشگیری کرده، موجب خواهد شد یک نظام منسجم، مقتدر و پاسخگو به فرماندهی در شرایط خطیر وقوع بلایا و فوریت‎ها بپردازد و به کاهش آسیب جانی و مالی ناشی از حادثه کمک کند.

 سوال مدیریتی:

• آیا اجزای مدل زنجیره فرماندهی نظام سلامت در بلایا و فوریت های ایران برای سیاستگذاری و مدیریت بحران های آتی مدنظر قرار گرفته است

لینک دسترسی به خلاصه پایان نامه:          Thesis.research.ac.ir

دسترسی به متن پایان نامه: کتابخانه دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران

اطلاعات تماس:  Alinasiri2@yahoo.com

لغات کلیدی: زنجیرۀ فرماندهی، سلامت، بلایا، فوریت‏ها، ایران، نظریۀ بسترزاد