1. خانه
  2. /
  3. آمادگی
  4. /
  5. فراظرفیت در بیمارستان

فراظرفیت در بیمارستان

اشتراک گذاری:

طراحی ابزار سنجش افزایش ظرفیت (فراظرفیت) بیمارستانی در حوادث و بلایا

محقق: حمید رضا شعبانی کیا

تیم هدایت کننده: مهدی جعفری، حسن ابوالقاسم گرجی، حسام سیدین                        سال دفاع: 1394

خلاصه پژوهش: بیمارستان ها نقش کلیدی در تأمین خدمات سلامت مورد نیاز سیل قربانیان بلایا ایفا می کنند. با توجه به کمبود کلی منابع و ظرفیت های بخش سلامت که گاهی در شرایط عادی نیز پاسخگوی نیازها نمی باشد، موضوع افزایش ظرفیت بیمارستانی در بلایا به یکی از چالش های مهم نظام سلامت در حوزه آمادگی در بلایا تبدیل شده است. وجود یک ابزار جامع سنجش فراظرفیت در بیمارستان نخستین گام در راستای برنامه ریزی برای افزایش ظرفیت بیمارستانی در بلایا می باشد که این ابزار در پژوهش حاضر تدوین گردید. ابزار فراظرفیت شامل پنج حیطه، 13 زیر حیطه و 73 مؤلفه می باشد. حیطه های این ابزار شامل: 1- مدیریت عملیات و فضاهای بیمارستان حین افزایش ظرفیت، 2- دارو/ تجهیزات، 3- نیروی انسانی، 4- عملکردهای اداری و 5- آموزش/ تمرین­های مرتبط با افزایش ظرفیت می باشند. از بین 73 مؤلفه این ابزار،40 مؤلفه به عنوان ضروری، 18 مؤلفه اساسی و 15 مؤلفه به عنوان پیشرفته طبقه بندی شدند.

پیام مدیریتی: این ابزار می تواند به عنوان یک راهنمای جامع، معتبر و کاربردی جهت ارزیابی، برنامه ریزی و مدیریت افزایش ظرفیت (فراظرفیت) بیمارستانی در بلایا مورد استفاده قرار گیرد.

لینک دسترسی به خلاصه پایان نامه:  https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2212420918302796

دسترسی به متن پایان نامه: کتابخانه دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران

اطلاعات تماس:  shabanikiahr@mums.ac.ir

ابزار طراحی شده در این مطالعه: ابزار نهایی سنجش افزایش ظرفیت بیمارستانی در 72 ساعت اول پس از بلایا

گروه A : مدیریت عملیات و فضاهای بیمارستان حین افزایش ظرفیت
زیر گروه A-1: سامانه فرماندهی حادثه در بیمارستان
ضروری مؤلفهA-1-1 : بیمارستان دارای کمیته آمادگی در برابر بلایا می­باشد (اعضای آن مشخص شده و ابلاغ­های آنان صادر گردیده است)
A-1-2: کمیته آمادگی در برابر بلایا بیمارستان فعال می­باشد (صورت­جلسات تشکیل کمیته هر یک ماه یکبار موجود می­باشد)
A-1-3: در راستای استقرار سامانه فرماندهی حادثه در بیمارستان، کلیه جایگاه­ها در چارت سامانه پر شده باشند.
A-1-4: در راستای استقرار سامانه فرماندهی حادثه در بیمارستان، کلیه جایگزین­ها مشخص شده باشند.
A-1-5: در راستای استقرار سامانه فرماندهی حادثه در بیمارستان، ابلاغ­های پست­های (جایگاه) افراد در سامانه صادر شده باشد.
A-1-6: در راستای استقرار سامانه فرماندهی حادثه در بیمارستان، کلیه کارکنان بیمارستان با جایگاه و وظایف­شان در سامانه آشنا باشند.
A-1-7: تدوین و مستند­سازی برگه­های شرح جایگاه (در سامانه فرماندهی حادثه در بیمارستان) که شامل نقش در زمان افزایش ظرفیت و کارت­های اقدام شغلی می­باشند.
A-1-8: تدوین و مستندسازی سامانه هشدار اولیه وقوع حوادث و بلایا
A-1-9: تدوین و مستند­سازی رویه­های فعال­سازی سامانه فرماندهی حادثه در بیمارستان
A-1-10: تدوین و مستند­سازی رویه­های بازگشت به حالت عادی
اساسی A-1-11: تدوین و مستندسازی برنامه­های اقتضایی (مبتنی بر سناریو برای مدیریت برخی شرایط ]حوادث[ خاص)
A-1-12: تدوین و مستندسازی برنامه مستندسازی پاسخ بیمارستان به یک حادثه/بلا
زیر گروه A-2: افزایش فضاهای درمانی
ضروری مؤلفه A-2-1: تدوین و مستند­سازی راهنمای افزایش ظرفیت اتاق­های بستری (مثلاً تبدیل اتاق­های تک نفره به دو نفره، یا دو نفره به سه نفره)
A-2-2: تدوین و مستند­سازی راهنمای خواباندن بیمار در فضاهای مسطحی مثل کلاس­های درس یا لابی بیمارستان
A-2-3: تدوین و مستند­سازی راهنمای استقرار تخت و خواباندن بیمار در فضاهای باز بیمارستان از قبیل پارکینگ و حیاط
زیر گروه A-3: برنامه­های عملیاتی و راهکارهای مخصوص افزایش ظرفیت
ضروری مؤلفه A-3-1: تدوین و مستند­سازی راهنمای ترخیص سریع بیماران سرپایی و آن دسته از بیماران بخش اورژانس که می­توانند در منزل­شان درمان شوند
A-3-2: تدوین و مستند­سازی راهنمای به تأخیر انداختن رویه­ها درمانی و جراحی­های انتخابی
A-3-4: تدوین و مستند­سازی راهنمای گسترش ظرفیت مراقبت­های حاد (مثلاً آزاد کردن تخت­های واحدهای­ مراقبت­های ویژه بوسیله انتقال برخی بیماران منتخب بستری شده در این بخش­ها به تخت­های با سطح مراقبتی پایین­تر و در حالت تحت نظر؛ ویا تبدیل تخت­های واحدهای بهبودی پس از عمل به تخت­های مراقبت­های ویژه جهت افزایش ظرفیت مراقبت از قربانیان نیازمند مراقبت­های حیاتی  و تهویه مصنوعی)­
A-3-6: تدوین و مستند­سازی راهنمای انتقال بیماران به دیگر مؤسسات سلامت موجود در شهر، استان یا سایر استان­ها
A-3-9: تدوین و مستند­سازی پروتکل­ مخصوص تریاژ در زمان افزایش ظرفیت بیمارستان در بلایا
A-3-13: تدوین و مستندسازی برنامه آلودگی زدایی در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
A-3-11: تدوین و مستند­سازی ابزار/پروتکل ارزیابی آسیب/ عملیاتی بودن تسهیلات (بیمارستان) پس از بلایا
A-3-16: تدوین و مستندسازی برنامه تداوم کسب و کار (برنامه تداوم کسب و کار شامل تدوین یک برنامه اقدام می­باشد که بیمارستان را قادر می­سازد در زمان وقوع حوادث پیش­بینی نشده، همچنان بدون وقفه به عملیات روزمره­اش ادامه دهد. برنامه­ریزی برای تأمین تسهیلات اساسی (مثلاً تأمین آب در قالب مخازن ذخیره آب، تأمین انرژی بوسیله مولدهای برق اضطراری، تأمین گازهای طبی بصورت سیار ]ذخیره­سازی کپسول­های قابل حمل[ یا ثابت ]پشتیبان سیستم­های اکسیژن مرکزی[، تأمین موادغذایی با ذخیره­سازی جیره­های غذایی خشک، تأمین و برقراری ارتباطات داخلی و بیرونی بیمارستان در قالب تلفن­های همراه ماهواره­ای و سایر وسایل و روش­های ارتباطی مطمئن و جایگزین در زمان بلایا و غیره) مورد نیاز بیمارستان در زمان فوریت­ها و بلایا یکی از بخش­های مهم و لاینفک هر برنامه تداوم کسب و کار می­باشد.)

 

 

اساسی A-3-3: تدوین و مستند­سازی راهنمای کاهش مصرف معمول خدمات جانبی از قبیل آزمایشگاه و تصویربرداری
A-3-5: تدوین و مستند­سازی راهنمای “افزایش ظرفیت مرحله­بندی شده” (منظور سطح­بندی افزایش ظرفیت بیمارستان در زمان بلایا می­باشد بدین گونه که متناسب با افزایش تعداد قربانیان مراجعه­کننده به بیمارستان راهکارها و برنامه­های مختلف و سطح­بندی شده افزایش ظرفیت که مثلاً شامل سه سطح افزایش عادی، اقتضایی و بحرانی می­باشند، به اجرا گذاشته شده و عملیاتی می­شوند)
A-3-12: تدوین و مستندسازی برنامه کنترل عفونت­ها در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
A-3-14: تدوین و مستندسازی برنامه مدیریت (دفع) پسماندهای پزشکی  در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
A-3-15: تدوین و مستندسازی برنامه مدیریت انبوه اجساد در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
پیشرفته A-3-7: تدوین و مستند­سازی راهنمای ادغام کردن (همگروه سازی) بیماران مشابه به منظور صرفه­جویی در استفاده از فضاهای درمانی و کارکنان بالینی.
A-3-8: تدوین و مستند­سازی راهنمای ترخیص بیماران بستری قبلی بیمارستان به تسهیلات مراقبت­های بلند مدت یا توانبخشی؛ و یا مراقبت در منزل
A-3-10: تدوین و مستند­سازی پروتکل مخصوص درمان در زمان افزایش ظرفیت بیمارستان در بلایا (درمان مبتنی بر جمعیت)
A-3-17: وجود مقداری تنخواه گردان صرفاً جهت استفاده در زمان افزایش ظرفیت بیمارستان در بلایا (در موارد اضطراری مثلاً خرید برخی اقلام (اعم از دارویی- درمانی و غیردرمانی) پیش­بینی نشده در ذخایر بیمارستان یا اقلام پرمصرف، و یا خرید خدمت و از این قبیل)
گروهB : دارو/ تجهیزات
زیر گروه B-1: ذخیره دارو/ تجهیزات
ضروری مؤلفه B-1-1: وجود ذخیره دارویی، ملزومات و تجهیزات در بیمارستان به میزان 75/3 برابر مقدار مصرف روزانه معمول
B-1-2: وجود ذخیره وسایل حفاظت فردی برای کارکنان بیمارستان
زیر گروه B-2: انبارداری و مدیریت ذخیره دارو/ تجهیزات
ضروری مؤلفه B-2-1: تدوین و مستند­سازی فرآیند پایش تاریخ انقضاء داروهای موجود در ذخیره دارویی
B-2-2: تدوین و مستند­سازی فرآیند پایش عوامل محیطی (دما و رطوبت) استاندارد انبار نگهداری ذخیره دارویی، ملزومات و تجهیزات
اساسی B-2-3: تدوین و مستند­سازی فرآیند تأمین امنیت ذخیره دارویی، ملزومات و تجهیزات بیمارستان
B-2-4: تدوین و مستند­سازی فرآیند رعایت دستورالعمل­های نگهداری داروها که از سوی سازندگان دارو ارائه می­شوند.
B-2-5: تدوین و مستند­سازی فرآیند پایش و نگهداری پیشگیرانه تجهیزات مستلزم نگهداری (از قبیل تعویض باتری ونتیلاتور، مانیتور و سایر تجهیزات الکتریکی سیار و مواردی از این قبیل)
پیشرفته B-2-6: تدوین و مستند­سازی فرآیند بارگیری و حمل ملزومات و تجهیزات به محل مورد استفاده (بیمارستان/مکان مراقبت جایگزین)
زیر گروه B-3: تأمین دارو/ تجهیزات از خارج (بیمارستان) حین افزایش ظرفیت
پیشرفته مؤلفه B-3-1: عقد تفاهم­نامه­هایی با اهداءکنندگان یا فروشندگان جهت تأمین دارو، ملزومات و تجهیزات مورد نیاز در زمان افزایش ظرفیت
گروه C: نیروی انسانی
زیر گروه C-1: توسعه عمومی نیروی انسانی
ضروری مؤلفه C-1-1: تدوین و مستندسازی برنامه افزایش بهره­وری کارکنان در زمان افزایش ظرفیت در بلایا (به طور مثال فراخوانی کارکنان خارج از شیفت، افزایش ساعات/شیفت­های کاری، فراخوانی کارکنانی که در مرخصی بسر می­برند و از این قبیل)
C-1-6: تدوین و مستندسازی برگه تخصیص و پیگیری انجام وظایف در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
C-1-3: تدوین و مستندسازی فرآیند شناسایی، ثبت­نام، آموزش، سازماندهی، بکارگیری و ارزشیابی داوطلبین خدمت در بیمارستان در زمان افزایش ظرفیت بیمارستان در بلایا
اساسی C-1-2: عقد تفاهم­نامه با سایر تسهیلات سلامت همسایه برای تأمین نیروی انسانی در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
C-1-4: تدوین و مستندسازی فرآیند پذیرش و بکارگیری داوطلبین خودانگیخته (از قبل ثبت­نام نشده) که حین افزایش ظرفیت جهت کمک به بیمارستان مراجعه می­کنند.
C-1-5: تدوین و مستندسازی پروتکل/ فرآیند درخواست و تأمین نیروی انسانی اضافی از طریق سایر منابع بالقوه محلی، استانی یا کشوری (مثل هلال احمر، کادر بهداشتی-درمانی نیروهای مسلح)، در چارچوب نظام­ها مدیریت فوریت­های فرا بیمارستانی (محلی، استانی یا کشوری)
زیر گروه C-2: توسعه  نیروی انسانی بالینی
ضروری مؤلفه C-2-1: تدوین استراتژی­های مخصوص تقویت نیروی­های پرستاری (تعریف و اولویت­بندی مجدد وظایف پرستاری، تعیین وظایف غیر ضروری و قابل حذف در زمان افزایش ظرفیت، جابجایی نیروی­های پرستاری از بخش­ها و واحدهای غیر فوریتی به بخش­های فوریتی ]مثلاً از بخش­های زنان یا سرپایی به بخش­های اورژانس، جراحی یا مراقبت­های حیاتی[ و غیره)
اساسی C-2-2: تدوین و مستندسازی پروتکل و فرآیندهای تسهیل شده اعتباربخشی و تأیید مدارک،  توانایی­ها و صلاحیت­ها در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
C-2-4: تعیین و مستندسازی حوزه­های طبابتی- مراقبتی که صاحبان هر یک از رشته­های شغلی بالینی (مثل پزشک، پرستار، شنوایی­سنج، فیزیوتراپ) فارغ و فراتر از آنچه در پروانه کاری­شان مشخص شده است، اجازه دارند (با توجه به قوانین و مقررات و دستورالعمل­های موجود محلی، منطقه­ای و ملی) در شرایط خاص (مثل کمبود نیرو در زمان افزایش ظرفیت در بلایا) وارد شوند.
پیشرفته C-2-3: تدوین و مستندسازی فرم درخواست همکاری برای داوطلبین بالینی که حین فوریت­ها در بیمارستان حاضر می­شوند
C-2-5: ارزیابی، تعیین و مستندسازی مهارت­ها و شایستگی­های بالینی که هر یک از کارکنان بالینی بیمارستان (یا داوطلبان بالینی از قبل ثبت نام شده) فراتر از حوزه طبابتی مجازشان (بر اساس پروانه­ کارشان) دارا می­باشند.
زیر گروه C-3: توسعه نیروی انسانی غیر بالینی
پیشرفته مؤلفه C-3-1: تعیین و مستندسازی وظایف و کارهایی (غیر بالینی) که می­توانند توسط سازمان­های مردم نهاد، افراد داوطلب و/یا با قرارداد با بخش خصوصی در زمان افزایش ظرفیت بیمارستان در بلایا انجام شوند.
C-3-2: عقد قرارداد یا تفاهم­نامه­های مناسب با مؤسسات کاریابی/ تأمین نیروی انسانی یا سازمان­های غیرانتفاعی مردم نهاد جهت تأمین نیروی کار غیر بالینی در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
زیر گروه C-4-1: حفظ نیروی انسانی
ضروری مؤلفه C-4-1: تدوین و مستندسازی راهنما­های ایمنی و سلامت کارکنان در بلایا
C-4-2: اطلاع­رسانی شفاف و دقیق به کلیه کارکنان بیمارستان در مورد حقوق متقابل بیمارستان (به عنوان کارفرما) و کارکنان را در زمان افزایش ظرفیت در بلایا (با توجه به قوانین، دستورالعمل­ها و ضوابط موجود مربوطه ]قانون کار، ساعات کاری موظف، حکم کاری کارمند، قراردادهای کاری بین بیمارستان و اشخاص حقیقی و …[ به گونه­ای که کلیه کارکنان بیمارستان از موارد تشویقی و تنبیهی و انضباطی که بیمارستان در صورت حضور و یا عدم حضور بدون علت موجه کارمند در محل کارش در زمان بلایا می­تواند در مورد وی اعمال نماید، آگاهی یابد.)
C-4-3: تدوین و مستندسازی برنامه جامع مراقبت از سلامت روانی- رفتاری نیروی انسانی در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
C-4-7: وجود وسایل رفاه و نظافت فردی (شامل اقلامی از قبیل پتو، بالش، حوله، صابون و شامپو، دستمال کاغذی) به میزان مصرف سه روز کارکنان
C-4-8: تعیین فضاهای مناسبی برای صرف غذای کارکنان در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
C-4-9: وجود وسایل ارتباطی (از قبیل خط تلفن، اینترنت) برای ارتباط کارکنان با خانواده­شان در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
اساسی C-4-5: تعیین فضاهای مناسبی برای استراحت/خواب کارکنان در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
پیشرفته C-4-10: وجود یک “کیف فوریت­ها” (شامل وسایل شخصی از قبیل لباس زیر، جوراب، داروهای فردی ]مثلاً انسولین برای کارمند دیابتی[ و از این قبیل) اختصاصی برای هر کارمند در محل کارش در بیمارستان
C-4-11: عقد قرارداد با مؤسسات خصوصی مجوز دار نگهداری از کودکان یا افراد سالخورده، یا تفاهم­نامه­ با سازمان مذهبی یا مدارس برای مراقبت از وابستگان کارکنان بیمارستان در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
C-4-12: وجود “برنامه بلایای خانواده” در سطح زندگی شخصی و خانوادگی­ کارکنان بیمارستان. وجود چنین برنامه­ای می­تواند نگرانی­های کارکنان در مورد خانواده­شان در زمان بلایا را کاهش داده و تأثیر مثبتی بر تمایل آنان برای حضور در محل کار در زمان بلایا داشته باشد.
C-4-4: تدوین و مستندسازی برنامه جامع نگهداری و مراقبت از وابستگان (منظور از وابستگان کلیه افرادی می­باشند که برای انجام فعالیت­های روزمره­شان به نگهداری و مراقبت مستقیم کارمند نیازمندند که می­تواند شامل پدر و مادر کهنسال کارمند، کودکان و یا فرزندان معلول یا بیمار باشند)  نیروی انسانی در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
C-4-6: تعیین فضاهای مناسبی برای اسکان و مراقبت از وابستگان و خانواده کارکنان در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
گروه D: عملکردهای اداری
زیر گروه D-1: رهگیری بیماران حین افزایش ظرفیت
ضروری D-1-1: تدوین و مستندسازی راهنمای تولید و تخصیص “شماره شناسه هویتی مخصوص بلایا”
D-1-2: تدوین و مستندسازی فرم رهگیری بیماران  انتقال داده شده به سایر بیمارستان­ها در زمان افزایش ظرفیت در بلایا
زیر گروه D-2: پذیرش و ثبت­نام (مدارک پزشکی) بیماران حین افزایش ظرفیت
ضروری مؤلفه D-2-1: تدوین و مستندسازی فرآیندهای ثبت­نام و تخصیص شماره مدارک پزشکی (پذیرش) در زمان افزایش ظرفیت در بلایا (رویه­های پذیرش سریع بیماران در زمان افزایش ظرفیت در بلایا)
زیر گروه D-3: جبران خدمت افراد مشارکت­کننده در افزایش ظرفیت
اساسی D-3-1: تدوین و مستندسازی دستورالعمل/ فرآیند جبران خدمت کارکنان و داوطلبین مشارکت­کننده در افزایش ظرفیت بیمارستان در بلایا (اعم از اینکه در قالب پاداش­های مادی ]مثلاً به صورت پرداخت اضافه کاری یا حق آنکالی ویژه بلایا[ یا معنوی ] مثلاً ارائه تقدیرنامه[ باشد.
گروه E: آموزش/ تمرین و مانورهای مرتبط با افزایش ظرفیت
ضروری مؤلفه E-1: برگزاری آموزش، تمرین و مانور­های افزایش ظرفیت بیمارستانی مبتنی بر بحث (شامل کارگاه­ها، مانورهای دورمیزی افزایش ظرفیت و از این قبیل)
E-2: برگزاری تمرین­ها و مانورهای عملیاتی افزایش ظرفیت بیمارستانی در بلایا (شامل تمرین و مانورهای تخلیه اضطراری کل یا بخش­هایی از بیمارستان ]اعم از تخلیه افقی یا عمودی[، افزایش تخت در فضاهای درمانی و غیر درمانی بیمارستان، فعال­سازی سامانه فرماندهی حادثه در بیمارستان، ترخیص زودرس و از قبیل)
اساسی E-3: تدوین و مستندسازی برنامه ارزیابی و تحلیل تمرینات و مانورها مرتبط با افزایش ظرفیت بیمارستان در بلایا و استفاده از نتایج و درس آموخته­های حاصل در راه اصلاح نقاط ضعف و تقویت آمادگی بیمارستان برای افزایش ظرفیت در بلایا

 

لغات کلیدی: فراظرفیت؛ بیمارستان؛ بلایا؛ ابزار؛ چک لیست

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً این فیلد را پر کنید.
لطفاً این فیلد را پر کنید.
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
You need to agree with the terms to proceed

فهرست