تدوین مدل، ساخت و روان­سنجی ابزار سنجش کارکرد هماهنگی درون­ بخشی نظام سلامت ایران در بلایای طبیعی

محقق: شیوا یوسفیان

تیم هدایت کننده: کتایون جهانگیری، ساناز سهرابی زاده، یداله محرابی                        سال دفاع: 1400

خلاصه پژوهش: پیامدهای زیان‌بار ناشی از حضور ناهماهنگ حوزه سلامت در بحران­های گوناگون، ضرورت تقویت هماهنگی را به‌عنوان یکی از الزامات مهم جهت کاهش هرج­و­مرج، تداخل وظایف، موازی­کاری­ها و دوباره­کاری­ها و ارائه بهتر خدمات مطرح می­نماید. این مطالعه از نوع مطالعات ترکیبی متوالی اکتشافی است که در چندین مرحله مرور نظام مند، مطالعه کیفی برای تبیین مولفه های هماهنگی و مدلسازی معادلات ساختاری انجام شد. مدل مفهومی مشتمل بر  شش طبقه و ابزار سنجش هماهنگی  مشتمل بر 88 سؤال در شش حیطه طراحی شد.

پیام مدیریتی: توجه مدیران و سیاستگذاران حوزه سلامت به ابعاد مدل هماهنگی می­تواند در درک بهتر مفهوم هماهنگی درون­بخشی در بلایا مفید باشد. باتوجه ‌به تأثیر عوامل مختلف بر هماهنگی درون­بخشی، شناسایی عوامل موثر بر هماهنگی در چارچوب مدل پیشنهادی و سنجش این کارکرد مدیریتی با استفاده از یک ابزار مناسب می­تواند فرصتی را برای شناسایی و رفع موانع فراهم نموده و بهبود آن را رقم زند. ازآنجاکه ابزار ارائه شده در این تحقیق از روایی و پایایی مناسب برخوردار است، استفاده از آن برای ارزیابی هماهنگی درون­ بخشی وزارت بهداشت در مدیریت خطر بلایا توصیه می­گردد.

سوال های مدیریتی:

1. آیا رویکرد هماهنگی (متمرکز/غیرمتمرکز) برای برقرای ارتباط بین سطوح مختلف نظام سلامت شفاف است؟
2. آیا توانمندسازی و ارتقای مهارت های مدیران و کارکنان از طریق برگزاری آموزش ها و تمرین های مشترک مورد توجه قرار می گیرد؟
3. آیا ثبت تجارب همکاری‌های پیشین و تقویت اعتمادسازی از طریق اشاعه تجارب موفق مورد توجه بوده است؟
4. آیا به تدوین و به­ روزرسانی سند راهبرد ملی حوزه سلامت و برنامه ­های مدیریت خطر بلایا با تمرکز بر برنامه آمادگی و پاسخ با مشارکت ذی‌نفعان به منظور تشریح دقیق نقش­ها و مسئولیت­های وزارتخانه، دانشگاه­ها و سازمان­های همکار توجه شده است؟
5. آیا تدوین و بازبینی دستورالعمل­ها با مشارکت واحدهای مختلف متولی انجام شده است تا از موازی‌کاری‌ها، تضادها و تناقضات در اسناد و ضوابط ممانعت گردد؟
6. آیا تدوین برنامه­ ها و دستورالعمل­های تک مخاطره­ ای در سطح دانشگاه‌ها باتوجه‌ به نقشه خطر منطقه و برنامه های ملی مدنظر قرار می گیرد تا بدین طریق اقدامات در سطوح ملی و عملیاتی هماهنگ باشند؟
7. آیا تقویت ارتباطات درون‌سازمانی از طریق برگزاری نشست­های مشترک شورای سیاستگذاری و کمیته‌های تخصصی در سطح ستاد و دانشگاه های علوم پزشکی مورد توجه قرار می گیرد؟
8. آیا یکپارچگی ساختار مدیریت بحران و ادغام ساختارهای موازی در تدوین و اصلاح ساختارهای سازمانی مدنظر قرار گرفته است؟
9. آیا تقویت جایگاه ساختاری مدیریت بحران و مرکز هدایت عملیات بحران در سطح وزارت بهداشت و دانشگاه‌های کشور مورد توجه بوده است؟
10. آیا متولی هماهنگی در چارچوب ملی پاسخ در سطح ملی و دانشگاهی شفاف است؟
11. آیا تقویت جایگاه شورای سیاستگذاری سلامت در حوادث و بلایا به‌منظور برنامه­ریزی و سیاستگذاری مشارکتی، وحدت رویه در اجرا، نظارت بر اجرا و برقراری ارتباطات و هماهنگی درون و برون­سازمانی مورد توجه بوده است؟
12. آیا تأمین تجهیزات و زیرساخت‌های سخت­ افزاری و نرم­ افزاری به منظور تسهیل تبادل اطلاعات و ارتباط سامانه ها مدنظر قرار گرفته است؟
13. آیا استقرار سامانه جامع مدیریت بلایا و فراهم‌سازی امکان بهره‎گیری از آن در مراکز مدیریت و هدایت عملیات مدنظر قرار گرفته است؟
14. آیا سنجش وضعیت هماهنگی در حوزه سلامت در بلایا از طریق به‌کارگیری ابزار ارزیابی و تحلیل نتایج به‌منظور تعریف برنامه­ های بهبود هماهنگی مورد توجه بوده است؟

لینک دسترسی به خلاصه پایان نامه:

http://thesis.Research.ac.ir/

دسترسی به متن پایان نامه:  کتابخانه دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی

اطلاعات تماس:        shivayousefian2003@yahoo.com

لغات کلیدی: هماهنگی، درون­ بخشی، بلایا، نظام سلامت، مدل